lqVSy0y. Hutbelerimden 25 Eylül 2012 Gösterim 28303 إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِينَ Maddi ve Manevi Temizlik Muhterem Müslümanlar Temizlik, kişinin maddi ve manevi kirlerden arınması, iç ve dış dünyasının temiz olması demektir. Dinimizde temizlik, bir kısım ibadetlerin şartı olduğu gibi, sağlıklı yaşamanın da bir gereğidir. Allah sevgisini kazanmaya vesiledir. Kur’an-ı Kerim’de “Oku” fermanından sonra“Elbiseni temiz tut”1ayetinin nazil olması, Hadis-i Şerifte de, “Temizlik İmanın yarısıdır”2 buyrulması, İslam dininin temizliğe verdiği önemi belirtmektedir. Kıymetli İnananlar Sağlığın korunmasında temizliğin rolü çok büyüktür. Vücudumuzu mikrop ve bakterilerden koruyabilmek için; yemekten önce ve sonra ellerin yıkanması, dişlerin fırçalanması gerekir. Bu önemli davranışlar Sevgili Peygamberimiz bizlere şöyle aktarılmaktadır. "Yemeğin bereketi yemekten önce ve sonraki yıkamalardadır"3"Misvak ağzı temizler, Rabbi hoşnut eder”4 Aşırı kilo, diyabet, koah gibi yaşam kalitesini düşüren hastalıkların önlenmesi noktasında dikkatli beslenmek, zararlı yiyecekleri ve içecekleri tüketmemekte önemli bir ilkedir. Efendimiz bir hadislerinde bizlere şöyle uyarıda bulunmaktadır. “İnsanoğlu midesinden daha zararlı bir kap doldurmamıştır. İnsanoğluna belini doğrultacak birkaç lokma kâfidir. Mutlaka yemesi gerekiyorsa üçte birini yemeğe, üçte birini suya, üçte birini de nefes alıp vermeğe bırakmalıdır.”5 Değerli Müslümanlar Dünya ve ahiret mutluluğumuzda maddi temizlik kadar manevi temizlikte önemlidir. Manevi temizlikte ilk adım tövbedir. Çünkü tövbe manevi kirlerden arınma vesilesidir. Abdestimiz, guslümüz, namaz kılmak için bedenimizi, elbisemizi ve namaz kılacağımız yeri temiz tutmamız, namazımız, orucumuz, zekâtımız, haccımız, Kur’an-ı kerim okumamız hepsi birer manevi arınmadır. Yüce Rabbimizde bizi, tövbeye, iman etmeye ve Salih ameller işlemeye çağırmakta ve bizlere şöyle müjde vermektedir. “Ancak tövbe ve iman edip iyi işler yapanlar başkadır. Allah onların kötülüklerini iyiliklere çevirir. Allah çok bağışlayıcıdır; engin merhamet sahibidir.”6 Kıymetli Müminler Maddi kirlerden temizliğe riayet etmekle, dengeli beslenmekle, zararlı alışkanlıklara müptela olmamakla, manevi kirlerden ise tövbe ederek, Rabbimizin emirlerine uyarak, yasaklarından kaçınarak arınacağız. Hayatımızı yaşanmaz hale getiren, kanser, diyabet, koah gibi hastalıklara sebep veren kötü ve zararlı alışkanlıklardan, duygularımızı kirleten yanlış söz ve davranışlardan uzak duracağız. Yüce Rabbimizin ayetiyle hutbemi sonlandırıyorum. “…Şüphesiz ki Allah, çok tövbe edenleri sever, çok temizlenenleri sever”7 Ahmet ÜNAL Vaiz 1. Müddessir, 74/4 2. Müslim Taharet 1 3. Ebu Dâvud, Et'ime, 12 IV, 136 4. Buharî, Savm, 27 II, 234 Mâce, Etıme 50 6. Furkan, 25/ 70 7. Bakara, 2/222 Temizlik Gerçekten Ne Anlama Gelir? AVRUPA ve Amerika Birleşik Devletleri’nde 18. ve 19. yüzyıllar boyunca sağlıksız koşulların korkunç bir hal alması nedeniyle, o dönemin vaizleri “temizlik doktrini” diye adlandırılabilecek bir görüşü vaaz ediyordu. Bu doktrin pisliği günahla eş sayarken, temizliğin kişiyi Tanrı’ya yaklaştırdığını söylüyordu. Belki de “Temizlik imandan gelir” sözünün bu kadar ünlü olmasının nedeni budur. Bu görüş, William ve Catherine Booth tarafından kurulan Salvation Army Selamet Ordusu tarafından da benimsenmişti. Health and Medicine in the Evangelical Tradition kitabına göre onların ilk sloganlarından biri şuydu “Sabun, Çorba ve Kurtuluş Soap, Soup and Salvation.” Daha sonra, Louis Pasteur ve başkalarının hastalıklar ile bakteriler arasındaki bağlantıyı kuşkuya yer bırakmayacak şekilde ortaya koyması, daha iyi bir toplum sağlığına ulaşma amacı güden projelere teşvik ve bilimsel bir temel sağladı. Hemen alınan bazı tedbirler arasında mahkemede tanıktan Mukaddes Kitabı öpme talebinin ve okullarda ve tren istasyonlarında herkesin kullanması amacıyla konulan bardakların kaldırılması vardı. Dinsel törenlerde ortak bir kadeh kullanmak yerine herkesin kendi kadehi olması için bile çaba gösterildi. Evet, temizlik konusunda öncülük eden bu kişiler insanların görüşlerinin değişmesi yönünde dikkate değer bir başarı elde etmiş görünüyordu. O kadar ki, bir yazar alınan sonucu “temizlik aşkı” olarak niteledi. Bununla birlikte bu “temizlik aşkı”nın sadece yüzeysel olduğu anlaşıldı. Girişimci işadamları bildiğimiz o sıradan sabunu bir güzellik ürününe dönüştürmekte fazla gecikmedi. Zekice hazırlanmış reklamlar bazı kişisel temizlik ürünlerini kullanmanın kişiye başkalarının ulaşamayacağı bir sosyal konum sağlayacağına müşterilerini inandırdı. Bu fanteziyi televizyon devam ettirdi. Reklamlarda ve dizi filmlerde başarılı ve çekici insanları evi temizlerken, avluyu süpürürken, çöpleri toplarken ya da kedi ve köpeklerinin pisliklerini temizlerken görmek pek mümkün değildi. Ayrıca bazıları ev işinin ya da başka temizlik işlerinin parasal değer taşımadığı, dışarıda çalışmanın ise insana geçineceği parayı kazandırdığı düşüncesindedir. Hiçbir kazanç getirmediğine göre, neden çevreleriyle ilgilenmeleri gereksin? Bunun bir sonucu olarak günümüzde bazı insanlar temizlikle ilgili dikkat edilmesi gereken tek alanın kişisel hijyen olduğunu düşünüyor. Temizlikle İlgili Tanrı’nın Görüşü Temizliği öğretmekle ilgili o ilk çabaların insanların yaşam koşullarını iyileştirdiğine kuşku yoktur. Bu yerindedir, çünkü temizlik kutsal ve pak Tanrı Yehova’ya özgü ve O’ndan kaynaklanan bir niteliktir. O bize yaşamımızın her alanında kutsal ve temiz olmakla yarar göreceğimizi öğretir.—İşaya 4817; I. Petrus 115. Yehova Tanrı bu açıdan örnek oluşturur. Başka görünmez nitelikleri gibi temizlik de Tanrı’nın yarattığı doğada açıkça görülür. Romalılar 120 Doğanın hiçbir kalıcı kirliliğe yol açmadığını görebiliriz. Yeryüzü birçok ekolojik çevrimiyle kendini temizlemesi açısından bir mucizedir ve temiz, sağlıklı bir yaşam için tasarlanmıştır. Böylesine temiz bir iş ancak temiz düşünceli bir Tasarımcıdan kaynaklanabilir. Dolayısıyla, bundan Tanrı’ya tapınanların yaşamlarının her yönünde temiz olmaları gerektiği sonucunu çıkarabiliriz. Temizliğin Dört Alanı Mukaddes Kitap Tanrı’ya tapınanların temiz kalmaya çaba göstermesi gereken dört alan belirtir. Bunları ayrı ayrı ele alalım. Ruhsal. Bu temiz olmamız gereken alanların en önemlisi sayılabilir, çünkü kişinin sonsuz yaşam beklentisiyle bağlantılıdır. Bununla birlikte, genellikle temizliğin en çok göz ardı edilen yönüdür. Açıkçası, ruhsal açıdan temiz olmak Tanrı’nın gerçek tapınma ile sahtesi arasında çizdiği çizgiyi asla geçmemektir, çünkü Tanrı her tür sahte tapınmayı “murdar” ya da kirli sayar. Resul Pavlus şöyle yazdı “Rab diyor Onların ortasından çıkın ve ayrılın, ve murdara dokunmayın, ve ben sizi kabul edeceğim.’” II. Korintoslular 617 İsa’nın öğrencisi Yakub da bu konuda kesin konuşur “Allahın ve Babanın indinde temiz ve lekesiz dindarlık şudur . . . . kendisini dünyadan lekesiz tutmaktır.”—Yakub 127. Tanrı, Kendi istediği gerçek tapınmayla sahte tapınmanın karıştırılmasını onaylamadığını açıkça belirtti. Sahte tapınma çoğunlukla temiz olmayan uygulamaları ve tiksindirici putlar ve ilahları içerir. Yeremya 3235 Bu nedenle, İsa’nın gerçek takipçileri temiz olmayan tapınmaya herhangi bir şekilde yaklaşmamak konusunda uyarılır.—I. Korintoslular 1020, 21; Vahiy 184. Ahlaksal. Tanrı bu alanda da temiz olan ile olmayan arasında net bir ayrım yapar. Bu dünya bir bütün olarak Efesoslular 417-19’da anlatılan duruma gelmiştir “Anlayışlarında kararmış, Allahın hayatına yabancı olmuş . . . . her hissi kaybederek tamah ile her pisliği işlemek için kendilerini şehvete teslim etmişlerdir.” Böyle ahlaksız bir düşünüş açık ya da üstü kapalı olarak birçok şekilde kendini gösterir, bu nedenle İsa’nın takipçileri uyanık olmalıdır. Tanrı’yı sevenler, zinanın, eşcinselliğin, evlenmeden cinsel ilişkide bulunmanın ve pornografinin, Yehova’nın ahlaksal temizlik standardını ihlal etme anlamına geldiğini bilirler. Bununla birlikte, eğlence ve moda dünyası bu uygulamalarla ilgili imalarla doludur. Öyleyse İsa’nın takipçileri böyle eğilimlere karşı uyanık olmalıdır. İsa’nın takipçilerinin ibadetlerine ya da sosyal buluşmalara, dar ve kısa, açık saçık giysilerle gitmek, dikkati gereksiz yere insan vücuduna çeker ve kişinin en azından o sırada iffetli davranmayı bıraktığını gösterir. Bu şekilde giyinmek, İsa’nın takipçilerinin arasına temiz olmayan dünyevi düşünüşü getirmenin yanı sıra, başkalarında temiz olmayan düşünceler yaratma tehlikesi de taşır. Bu, İsa’nın takipçilerinin “yukarıdan olan hikmet”i göstermek üzere çok çalışmaları gereken bir alandır.—Yakub 317. Zihinsel. Kişi zihninin kıyısında köşesinde temiz olmayan düşünceler barındırmamalı. İsa şu sözlerle, böyle kirli düşüncelere karşı bizi uyardı “Bir kadına devamlı olarak şehvetle bakan her adam zaten yüreğinde onunla zina etmiştir.” Matta 528; Markos 720-23 Bu uyarı aynı şekilde pornografik resim ya da filmlere bakmak, kaba cinsel davranışları akla getiren yazıları okumak ve şarkıların açık saçık sözlerini dinlemek konularında da geçerlidir. Bu nedenle, İsa’nın takipçileri temiz ve kutsal olmayan konuşma ve hareketlere yol açabilecek kirli düşünceler besleyerek kendilerini lekelemekten kaçınmalıdır.—Matta 1234; 1518. Fiziksel. Mukaddes Kitapta kutsallık ile fiziksel temizlik birbiriyle yakından bağlantılıdır. Örneğin Pavlus şunları yazdı “Ey sevgililer, . . . . kendimizi bedenin ve ruhun her murdarlığından temiz edip Allah korkusunda kudsiyeti ikmal edelim.” II. Korintoslular 71 Bu nedenle, İsa’nın takipçileri bedenlerini, evlerini ve çevrelerini koşulların elverdiği ölçüde temiz ve düzenli tutmaya gayret etmelidir. Temizlik ve banyo yapmak için suyun kısıtlı olduğu yerlerde bile, İsa’nın takipçileri temiz ve hoş görünmek üzere ellerinden gelenin en iyisini yapmaya gayret etmelidir. Fiziksel temizliğe verilen önem, aynı zamanda herhangi bir şekilde tütün kullanmayı, içkiye aşırı düşkün olmayı ve uyuşturucu kullanmayı da olanaksızlaştırır; çünkü bunlar bedeni kirletir ve ona zarar verir. Neşideler Neşidesi’nde anlatılan çoban, Şulamlı kızın elbisesindeki güzel kokuyu beğenmişti. Neşideler Neşidesi 411 Kişisel hijyene dikkat etmemiz sevgi dolu bir davranıştır, çünkü çevremizdeki kişileri hoş olmayan kokularla rahatsız etmekten kaçınmak isteriz. Parfüm ve deodorantlar hoş olabilir, fakat bunlar düzenli banyo yapmanın ve temiz giysilerin yerini alamaz. Dengeli Bir Görüşü Korumak Fiziksel temizlik konusunda insanlar aşırı uçlara kayabilir. Bir yandan temizlik hakkında fanatik bir yaklaşım yaşam sevincimizi yok edebilir ve değerli vaktimizi alabilir. Öte yandan kirli ve dağınık evlerin onarımı pahalıya mal olabilir. Bu iki aşırı ucun arası, evimizi temiz ve hoş görünümlü tutmak üzere pratik ve dengeli bir yaklaşımdır. Basit tutun. Dağınık evlerin veya odaların temizlenmesi zordur ve böyle dağınık ortamlarda kirlilik kolaylıkla fark edilmeyebilir. Mütevazı ve düzenli evlerde temizlik fazla vakit almaz. Mukaddes Kitapta basit bir yaşam tarzı ısrarla teşvik edilir “Yiyeceğimiz ve örtüneceğimiz oldukça, onlarla kanaat edeceğiz.”—I. Timoteos 68. Düzenli tutun. Evi temiz tutmak orada yaşayan herkesin sorumluluğudur. Düzensiz evler genellikle düzensiz odalarla oluşmaya başlar. Düzenlilik her şeyin kendi uygun yerinde olması demektir. Örneğin kirli çamaşırlar yatak odasında yere atılmış olmamalıdır. Daha ciddi bir konu, ortalıkta bırakılan oyuncakların ve aletlerin büyük tehlike yaratabilmesidir. Evlerdeki kazaların birçoğu düzensizlikten kaynaklanmaktadır. Açıkçası, temizlik ve İsa’nın takipçilerine özgü yaşam tarzı ayrılmaz kavramlardır. İşaya peygamber Tanrısal yaşam tarzı hakkında “Kudsiyet yolu” ifadesini kullandı. Ayrıca şu uyarıcı düşünceyi ekledi “Murdar adam ondan geçmiyecek.” İşaya 358 Evet, şimdiden temizlikle ilgili iyi alışkanlıklar geliştirmemiz, Tanrı’nın yakında temiz bir cennet yeryüzü oluşturacağıyla ilgili vaadine duyduğumuz imanın güçlü bir kanıtı olacak. O zaman, bu güzel gezegenin her yerinde bütün insanlar O’nun kusursuz temizlik standartlarına tam olarak uymakla Yehova Tanrı’yı yüceltecekler.—Vahiy 79. [Sayfa 6’daki resim] Evi temiz tutmak orada yaşayan herkesin sorumluluğudur [Sayfa 7’deki resim] Yeryüzünün kendini temizlemesi bir mucizedir İslâm ve temizlik İslam dini, bireysel ve toplumsal hayatın huzur ve güven içinde olması için, dini ve ahlakî kuralların yanında temizliğe de önem vermiştir. İslam’da temizlik hem gaye hem de bir sonra ki en birincil olan ibadetimiz namazdan önce yapılanlara baktığımızda bu dinin temizliğe ne kadar önem verdiğini görmekteyiz. Namaz bir ruh temizliğidir. Ama namazdan önce beden, elbise ve çevre temizliğinin de yapılması gerektiğini görüyoruz. Bu ilke ilmihal kitaplarında hadesten ve necastten taharet olarak adlandırılmaktadır. Yani abdest almak suretiyle hükmî temizliğin yanında, vücudunda veya namaz kılacağın yerde bir kirlilik varsa onun izale edilmesi gerektiğini bize salık vermektedir. İlk inen ayetlere de baktığımız zaman bunu açıkça müşahede sas’e ilk vahiy Hira Dağı’nda bir mağarada gelmişti. Tefsir kaynaklarımızda detaylı bir şekilde anlatılan olay özet olarak şöyle cereyan etmiştirHz. Peygamber sas Hira mağarasında bulunduğu sırada Cebrail as gelerek “Oku.” dedi. Peygamberimiz sas “Ben okuma bilmem.” diye cevap verdi. Bunun üzerine Melek onu alıp takati kesilinceye kadar sıktı, sonra bırakıp, yine “Oku.” dedi. Peygamberimiz sas “Okuma bilmem.” dedi. Bunun üzerine yine melek kendisini alıp sıktı. Sonra “Oku.” dedi. Peygamberimiz sas aynı cevabı verdi “Ben okuma bilmem.” dedi. Melek üçüncü defa Peygamberimiz sas’i sıkıp bıraktıktan sonra şu ayetleri okuduاقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَخَلَقَ الْإِنسَانَ مِنْ عَلَقٍاقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُالَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِعَلَّمَ الْإِنسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ “Her şeyi yaratan Rabbinin adıyla oku. O insanı bir aşılanmış yumurtadan yarattı. Oku, insana bilmediklerini belleten, kalemle yazmayı öğreten Rabbin, büyük kerem sahibidir.” Alak, 1/5 Peygamberimiz sas ilk defa kendisine inen bu ayetleri öğrendikten sonra korkudan yüreği titreyerek eşi Hz. Hatice ra’nın yanına geldi. Bundan sonra bir süre vahiy kesildi. Peygamberimiz sas, vahyin kesilmesinden söz ederken şöyle buyurdu“Bir gün giderken birdenbire gökyüzünden bir ses işittim. Başımı kaldırdım. Birde gördüm ki, Hira’da bana gelen melek yerle gök arasında kürsü üzerinde oturmuştu. Çok korktum, evime döndüm ve “Beni örtünüz, beni örtünüz” dedim. Beni örttüler. Bunun üzerine Allah Teâlâيَا أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُقُمْ فَأَنذِرْوَرَبَّكَ فَكَبِّرْوَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ “Ey bürünüp sarınan, kalk ve insanları uyar. Sadece Rabbini yücelt, elbiseni temizle, pislikten sakın.” ayetlerini nazil buyurdu.” Müddessir, 1/5 Görülüyor ki, Peygamberimiz sas’e ilk inen ayetlerde temizlikten söz ediliyor, “elbiseni temizle, pislikten sakın.” buyruluyor. Bu, İslâm’da temizliğin ne kadar önemli olduğunu, hiçbir vakit ihmal edilemeyeceğini göstermektedir. Zaten Efendimiz sasاَلطُّهُورُ شَطْرُ الْإِيمَانِ“Temizlik, imanın yarısıdır” Müslim, Vudû’, 223 Allah Rasulu sasإِنَّ اللَّهَ طَيِّبٌ يُحِبُّ الطَّيِّبَ، نَظِيفٌ يُحِبُّ النَّظَافَةَ، كَرِيمٌ يُحِبُّ الْكَرَمَ، جَوَادٌ يُحِبُّ الْجُودَ، فَنَظِّفُوا - أُرَاهُ قَالَ - أَفْنِيَتَكُمْ وَلَا تَشَبَّهُوا بِالْيَهُودِ“Allah güzeldir, güzel olan şeyleri sever; temizdir, temiz olan şeyleri sever; ikram sahibidir; ikram edenleri sever; cömerttir, cömert olanları sever. Siz de evleriniz gibi -zannedersem avlularınızı dedi- temiz tutunuz. Yahudilere benzemeyiniz.” Timizi, 2799Beden TemizliğiTemizlik deyince ilk aklımıza gelen şey beden/vücut temizliğidir. Son zamanlarda yaşadığımız olumsuzluklar beden temizliğinin ne kadar önem arzettiğini tüm dünyaya fiili olarak öğretmiştir. Evet, dünyayı kasıp kavuran, Yüz binlerce insanın ölmesine sebep olan corona virüsün yayılmasındaki en büyük etken beden temizliğinin ihmal edilmesidir. Sağlıklı yaşayabilmemiz için beden temizliğine özen göstermemiz gerekmektedir. Müslümanın gerektiği zaman günlük ve haftalık beden temizliği yapması gerekir. Sevgili Peygamberimiz bu temizliğe çok önem رِجَالٌ يُحِبُّونَ اَنْ يَتَطَهَّرُواۜ وَاللّٰهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّر۪ينَ“Orada Kuba’da temizlenmeyi seven adamlar vardır. Allah da tertemiz onları sever.” Tevbe, 9/108. Bu ayet inince Peygamberimiz,يَا مَعْشَرَ الْأَنْصَارِ! أَنَّ اللَّه قَدْ أَثْنَى عَلَيْكُمْ فِيْ الطُهُورِ فَمَا طُهُورُكُمْ؟ قَالُوا نَتَوَضَّأُ لِلصَّلَاةِ وَنَغْتَسٍلُ مِنْ الْجَنَابَةِ وَنَسْتَنْجِي بِالَمْاءِ“Ey Ensar topluluğu! Allah sizi temizlik konusunda övüyor. Övgüye layık olan bu temizliğiniz nedir diye sordu. Onlar da “Biz namaz için abdest alırız, cünüplükten guslederiz, su ile istinca ederiz yani büyük ve küçük abdesti bozduğumuzda o mahalli güzelce temizleriz” İbni Mace, Taharet, 28 cevabını beş vakit kılınan namaz için alınan abdestler el, yüz, ayak ve cildin temizliğinde önemli bir görevi yerine gerektiren bir husus da vücuttta kötü kokuların giderilmesidir. Özellikle camiye gelirken diğer insanlara eza verecek şeklide kötü kokuyla dışarıya çıkmak hem yasaklanmış hem de kul hakkını ihlal eden bir husustur. Efendimiz bu konuda biz müminleri şöyle uyarmaktadır“Kim sarımsak veya soğan yemişse, bizden ve mescidimizden ayrılsın!” Buhari Ezan, 160Günlük yaşamda en fazla kirlenen organların başında ellerimiz gelmektedir. Kirli yüzeylere sürülen ve dokunan eller yıkanmazsa birer mikrop barınağı haline gelir. Bu nedenle ellerin, içi, dışı ve parmak araları düzenli olarak sabun ile yıkanmalı, durulanmalı, başkası tarafından kullanılmamış havlu, kâğıt havlu ya da kâğıt mendille kurulanmalıdır. Bugünlerde yaşadığımız tecrübe bize bunu öğretmiştir. Ortak kullanım alanları ve ortak kullanılan nesneler daha fazla mikrop barındırmakta ve hastalığa sebep olan bu mikroplar hastalıkların yayılmasına sebep olmaktadır. Gündemimizi meşgul eden corona virüsünün yayılmasındaki en büyük etken, bilim insanlarının açıkladığına göre, ortak kullanım alanlarındaki mikroplardır. Ellerimizi, özellikle yemeklerden önce ve sonra, yemek hazırlamadan önce ve sonra, diş, ağız, yüz, göz temizliği yapmadan önce, tuvalet gereksiniminin giderilmesinden önce ve sonra, kirli ve tozlu bir işi tamamladıktan sonra, dışarıdan eve ve işe geldikten sonra, hasta olan bir yakınımızı ziyaretten sonra yıkamaya özen gösterilmelidir. Efendimiz bir hadiste“Evinin hayrını, bereketini çoğaltmak isteyen, yemekten önce ve sonra, elini ve ağzını yıkasın” Ebu Dâvud, Et'ime, 12. buyurmuştur. El ve ayak tırnakları periyodik olarak kesilmelidir. Bu konuda da“Tırnaklarınızı kesip gömün! Ağzınızdaki yemek kırıntılarını temizleyin ve misvak kullanın! Yanıma, dişleri sarı, ağzı kokar vaziyette gelmeyin!” Taberani hadisi bizi olarak beden uzuvlarımızın temizliği ile ilgili olarak peygamberimiz şöyle buyurmuşturمِنَ الْفِطْرَةِ الْمَضْمَضَةُ وَالْاِسْتِنْشَاقُ وَالسِّوَاكُ وَقَصُّ الشَّارِبِ وَتَقْلِيمُ الْأَظَافِرِ وَنَتْفُ الْإِبْطِ وَالْاِسْتِحْدَادِ وَغَسْلُ الْبَرَاجِمِ وَالْاِنْتِضَاحُ وَالْإِخْتِتَانُ“Mazmaza ve istinşak yani ağzı ve burnu bol su ile yıkamak, dişleri temizlemek, bıyıkları kısaltmak, tırnakları kesmek, koltuk altlarını temizlemek ve etek tıraşı olmak, saç tıraşı olmak, parmak aralarını yıkamak, kirlenen giysileri yıkamak ve çocukları sünnet ettirmek fıtratın gereğidir.” İbni Mace, Taharet, 8.Efendimiz sas’in bizlere öğrettiği ve fiili olarak da bizlere öğrettiği temizlik şekillerini günümüz bilim insanları farklı ifadelerle beyan etmektedir. Bu da bize göstermektedir ki İslam temizlik dinidir. İslam temizlenenlerin dinidir. Çevre temizliğiMüslüman bedenini, uzuvlarını ve giysilerini temiz tuttuğu gibi ev ve iş yerini, mabet, hastane ve okul gibi ortak kullanılan yerleri de temiz tutar ve temizler. Yüce Allah mabetlerin temizlenmesi ile ilgili olarak şöyle buyurmuşturوَعَهِدْنَآ اِلٰىٓ اِبْرٰه۪يمَ وَاِسْمٰع۪يلَ اَنْ طَهِّرَا بَيْتِيَ لِلطَّآئِف۪ينَ وَالْعَاكِف۪ينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُود“İbrahim ve İsmail’e şöyle emretmiştik “Tavaf edenler, kendini ibadete verenler, rukû ve secde edenler için evimi Kâbe’yi tertemiz tutun.” Bakara, 2/125.Özellikle camilere kirli çorap ve çıplak ayaklarla gedilmemelidir. Çünkü kirli çoraplar ve çıplak ayaklarla halılar kirletilir veya bazı hastalıkların bulaşmasına sebep sokak ve parkların, orman ve piknik alanlarının, deniz, göl, baraj ve ırmakların temizliği, her türlü pislik, atık ve çöplerden korunması, hava kirliliğinin önlenmesi de toplumda yaşayan insanların bir sorumluluğudur. Çevre Allah’ın bize bir lütfu, ihsanı ve emanetidir. Çevreyi kirletmek nimete nankörlük ve emanete kötülük etmektir. Çevreyi maalesef en çok biz insanlar kirletiyoruz; piknik alanlarını atıklar, cadde, sokak ve parklar sigara izmariti, çekirdek kabuğu, atık kâğıt ve çöplerle, deniz, göl ve ırmaklar atık ve kirli sularla, bacalardan ve motorlu taşıtların egzozlarından çıkan duman ve gazlarla havayı biz الْفَسَادُ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ اَيْدِي النَّاسِ"İnsanların kendi işledikleri hatalar ve kötülükler sebebiyle karada ve denizde fesat ortaya çıkmıştır." Ayeti kerimesiyle bu konuya atıf yapılmaktadır. Rum, 30/41.Dinimiz, çevrenin temiz tutulmasını, insanlara zarar verecek şekilde bırakılmamasını ve kirletilmemesini istemektedir. Bu konuda şu hadisi şerife kulak بِضْعٌ وَسِتُّونَ شُعْبَةٌ فَأَفْضَلُهَا قَوْلُ لَا إِلٰهَ إِلَّا اللّٰهُ وَأَدْنَاهَا إِمَاطَةُ الْأَذَى عَنِ الطَّرِيقِ“İman altmış küsur bölümdür. Bunların en fazıletlisi lâ ilahe illallah’ Allahtan başka ilah yoktur demektir. En alt mertebesi ise yollardan insanlara eziyet veren şeyleri kaldırmaktır.” Müslim, iman, 58.Yine Peygamberimiz bir gün ashabına her sağlıklı gün için her uzuv için sadaka verilmesi gerektiğini belirtir. Ebu Zer, her gün için sadaka verecek imkânlarının olmadığını söyler. Bunun üzerine Peygamberimiz Ebu Zere’eوَ تَعْزِلُ الشَّوْكَةَ عَنْ طَرِيقِ النَّاسِ وَ الْعَظْمَ وَالْحَجَرَ“İnsanların yolundan diken, taş ve kemik gibi zarar veren şeyleri kaldırman sadakadır” buyurur. Ahmed, V. 168–169, 154.Peygamberimiz çevre ve onun korunması ile yakından ilgilenmiş, bu konuda ashabını çevrenin temiz tutulması ve korunmasına teşvik عَلَىَّ أَعْمَالُ أُمَّتِى حَسَنُهَا وَسَيِّئُهَا فَوَجَدْتُ فِى مَحَاسِنِ أَعْمَالِهَا الأَذَى يُمَاطُ عَنِ الطَّرِيقِ وَوَجَدْتُ فِى مَسَاوِى أَعْمَالِهَا النُّخَاعَةَ تَكُونُ فِى الْمَسْجِدِ لاَ تُدْفَنُ.“Ümmetimin iyi ve kötü bü¬tün amelleri bana arz edilip gösterildi. İyi amelleri a¬ra¬sında, yoldan atılmış olan “eza”yı gördüm. Kötü amelleri arasında ise yere gömülmemiş tükürük de var¬¬dı” Müslim, Mesâcid, 57, I, 390; Müslim, Zekât, 56, I, 699 anlamındaki hadisinde Peygamberimiz, çevre temizliği ya da çevrenin kirletilmesi konusunda en ufak bir ayrıntının bile iyilik ya da kötülük olarak hesap gününde karşımıza çıkacağına vurgu şuurla sokakta ufak bir çöp atığı gördüğü zaman üzülen, gücü nispetinde onları temizlemeye çalışan, insanlara eziyet verici şeyleri gidermeye çalışan insanlar, inananlar İslam’a uygun ve imanın gereği bir davranış ortaya koymuş ve göller akarsular nehirler yeşil alanlar da özenle korumamız gereken tabiat يُبَولَنَّ أَحَدُكُمْ في الْمَاءِ الدَّائِمِ“Bizzat suya idrar yapmayın.” Tirmizi, Taharet, 51.اِتَّقُوا اللَّعَّانَيْنِ قَالُوا وَمَا اللَّعَّانَانِ يَا رَسُولَ اللّٰهِ قَالَ الَّذ۪ى يَتَخَلَّى فِى طَرِيقِ النَّاسِ أَوْ فِى ظِلِّهِمْ“Lânet edilen iki şeyden sakının!" buyurdular. Ashap, “Lanet edilen iki şey ne¬¬dir?” diye sordular. Hz. Peygamber de, “İnsanların yolu ve gölgelendikleri yeri helâ olarak kullanmaktır” Müslim, Tahare, 68, I, 226. anlamındaki hadis-i şeriflerinde çevre temizliğinin gerekliliğine işaret insanların dinlenme ve piknik yeri olarak kullandıkları yeşil alan, ormanlık, ağaçlık veya park yerlerine, yiyecek ve piknik atıklarını bıraktıklarını ve bazı yerleri de tuvalet gibi kullanarak kirlettiklerini görünce; Hz. Peygamber’in asırlar önce yaptığı bu uyarının ne kadar önemli olduğunu Allah, varlıkları biz insanların hizmetine vermiştir. Öyle ise bize hizmet eden caddelerin, sokakların, parkların, ormanların, akarsuların, göllerin, denizlerin, doğal çevrenin temiz tutulması ve korunması temel görevimizdir. Saydığımız bu varlıklar olmadan insanın hayatını sürdürmesi mümkün değildir. Bu itibarla bizim için birer nimet olan bu varlıkların kıymetini bilmeli ve onları temiz tutmalı ve ve çevre insanlar için bir adeta yattığı kullandığı dinlendiği bir hanedir. İnsan toplumsal bir varlık olduğuna göre, kendi evini koruduğu gibi, yani çevreyi de kirletmemesi ve koruması Efendimiz doğal hayatın korunmasını, bu çerçevede kuşların yuvalarının bozulmamasını, yumurta veya yavrularının alınmamasını istemiştir. Anneleri gördüğü halde, yuvalarından kuş yavrularını alarak yanına gelen bir kişiye;ضَعْهُنَّ عَنْكَ فَوَضَعَتْهُنَّ، وَأَبَتْ أُمُّهُنَّ إِلاَّ لُزُومَهُنَّ“Onları aldığın yere götürerek annelerinin bıraktığı şekilde yuvalarına koy” Ebu Davud, Cenaiz, 1, III, 469. buyurmuştur. Çünkü yavruları yuvasından alırken anneleri bunu görüyor ve yuvanın üzerinde dönüyordu. Hz. Peygamberin bu emri üzerine yavruları alan kişi, onları geri götürüp yuvalarına hayatının vazgeçilmez nimetlerinden biri de ağaç ve yeşilliktir. Ağaç, kapımıza eşik, soframıza kaşık, bebeğimize beşiktir. Ciğerlerimize oksijen taşıyan, erozyonu önleyerek sel sularıyla sürüklenen topraklarımızı koruyan, kökünden, yaprağından, kerestesinden, çiçeğinden, meyvesinden gölgesinden, kokusundan, güzelliğinden yararlandığımız ilahi bir hicretten sonra Medine ve çevresini ağaçlandırmaya ve yeşillendirmeye çalışmış, Medine ve Mekke çevresini haram bölge ilen ederek korumaya حَرَمٌ ، مِنْ كَذَا إِلَى كَذَا، لاَ يُقْطَعُ شَجَرُهَا، وَلاَ يُحْدَثُ فِيهَا حَدَثٌ، مَنْ أَحْدَثَ حَدَثًا فَعَلَيْهِ لَعْنَةُ اللّٰهِ وَالْمَلاَئِكَةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ“Medine, haremdir. Bu sahanın ağacı kesilmez, burada bidat çıkarılmaz. Kim bu Medine haremi içinde bida’t ortaya koyarsa, Allah’ın meleklerin ve bütün insanların laneti o kimse üzerine olsun.” Buhârî, Fedâilu’l- Medine, 1, II, 220.لاَ يُعْضَدُ عِضَاهُهَا، وَلاَ يُنَفَّرُ صَيْدُهَا، وَلاَ تَحِلُّ لُقَطَتُهَا إِلاَّ لِمُنْشِدٍ، وَلاَ يُخْتَلَى خَلاَهَا“Mekke’nin dikenli ağacı kesilmez, av hayvanı ürkütülmez, yitik ilan ediciden başkası tarafından alınıp kaldırılamaz, yeşil otu koparılamaz.” Buhârî, Lukata, 7, II, 94.Haram bölgelerinde, bir bitkiyi yolmak, bir karıncayı öldürmek dinen yasaktır. Yapılan her bir yasak için ceza olarak verilecek belirli sadakalar vardır. Burada, dini bir anlayışla doğanın korunması sağlanmaktadır hemde bu şuur ibadet Medine yakınlarında “Zureybu’t-Tavil” denilen mevkiye “Kim bura¬dan bir ağaç kesecek olursa, onun yerine bir ağaç diksin” Belazuri, Futûhu’l-Buldan, I, 17. talimatını verdi. Bunun üzerine herkes buraya ağaç dikti. Kısa süre sonunda burası el-Ga-be diye şöhret bulan bir ormanlık ki Peygamberimiz, yeşil alanları korumayı, ağaç dikimini yaygınlaştırmayı İslâmi ve insanî bir görev olarak göstermiş ve bu konuyla ilgili olarakإِنْ قَامَتِ السَّاعَةُ وَبِيَدِ أَحَدِكُمْ فَسِيلَةٌ فَإِنِ اسْتَطَاعَ أَنْ لاَ يَقُومَ حَتَّى يَغْرِسَهَا فَلْيَفْعَلْ“Kıyamet kopmaya baş¬ladığında, birinizin elinde bir ağaç fidanı bu¬lunsa, kıyamet kopmadan onu dikmeye gücü ye¬terse, hemen diksin” Ahmed, III, 191, 184. مَا مِنْ مُسْلِمٍ يَغْرِسُ غَرْسًا، أَوْ يَزْرَعُ زَرْعًا، فَيَأْكُلُ مِنْهُ طَيْرٌ أَوْ إِنْسَانٌ أَوْ بَهِيمَةٌ، إِلاَّ كَانَ لَهُ بِهِ صَدَقَةٌ“Bir Müslüman bir ağaç diker veya bir bitki ekerse, ondan kuş, insan ve¬ya hayvan yerse, bu onun için sadaka olur” Müslim, Musakat, 2, II, 1188. sözleriyle de peygamberimizi ormanların, yeşil alanların ve çevrenin korunmasını teşvik olarak dinimiz temizliğe büyük önem vermiştir. Dinin direği olan namazın geçerli olabilmesi için de temizliğin ve abdestin şart koşulması, cünüp olan kimsenin boy abdesti alınmasının farz olması, asgari haftada bir defa yıkanmanın, giysilerin ve mabetlerin temizlenmesinin emredilmesi temizliğe verilen önemin اللّٰهَ يُحِبُّ التَّوَّاب۪ينَ وَيُحِبُّ الْمُتَطَهِّر۪ينَ “Şüphesiz Allah tövbe edenleri ve temizlenenleri sever” anlamındaki ayet temizliğe önem verenlerin değerini ifade etmektedir. Bakara, 2/222. Muammer Aksoy / KarasuVaizi İndir Bu hadiste Peygamberimiz iman, amel ve ahlakı birbiri ile irtibatlandırmıştır. Mümin ve müslüman olmak ibadet etmeyi, güzel ahlak sahibi olmayı, kötülükleri terk etmeyi gerektirmektedir. Yoksa iman kuru bir … Rasulullahın hayatı ise baştan sona en güzel sabır örnekleri ile doludur. Bu sebeple her müslümana düşen görev, kurtuluşun sabırda olduğunu düşünerek, Allahtan sabır dilemek ve sabırlı olmaktır. Sitemize Vaaz … Bunu yapmadığımız takdirde, evlatlarımıza peygamber sevgisini aşılamadığımız sürece, bu gecelerin feyiz ve bereketinden layıkıyla istifade edemeyeceğimizi iyice anlayalım. REGAİB KANDİLİNİ İHYA ETMEK. Regaib … Örnek Vaazlar. Alfabetik Sıralı Liste Ağacı Yeşili Koruyalım ve Çevreyi Temiz Tutalım Allah Bize Yakın ve Her Daim Bizimle Beraberdir Aile Terbiyesinde Bilinmesi ve Uygulanması Gerekli On Görev Allah’ı Zikredelim ki Huzur Bulalım redakte Allah’ı Tanımak ve O’na İman Etmek Allah’ın Sevdiği Genç Allahı Tanımak O na iman edip İtaat Etmek Kahve falinda tabancaCinebonus antalya Yüzlerce vaaz örneklerini üzerine tıklayarak indirebilirsiniz Vaaz Ahid Vaaz Aile İlaveli Vaaz Aile Vaaz Ehl-i Beyt Vaaz Evlilik ve Aile Hukuku Vaaz İslamda Aile Vaaz İslam’da Terör Vaaz kadın hakları VAAZ KURBAN ANONİM Vaaz Af ve Mağfiret Vaaz Ahlak VAAZ AHLÂK Vaaz … doğru, güzel ve etkili kullanmanın incelikleri, Türkçeyi özenle Örnek vaazlar I-II / Lütfi Şentürk , Ankara Diyanet. İşleri Başkanlığı, 2004. Üç aylar, günahlarla kirlenen madde ve manamızı arındırmak için en güzel fırsat olan zaman dilimidir. Günde yetmiş ila yüz defa tevbe ettiğini söyleyen, ümmetine her defasında tevbe etmelerini tavsiye eden … Etkili Dini Sohbetler, Vaaz Konuları,islami sohbet vaaz örnekleri kısaca, doğrularla, güzel ahlaklılar ile olup mutluluk içerisinde mi olacağız, Tevbe ve istiğfarda Bulunmak Hayatımızın her anında hataya düşen biz kullar için vazgeçemeyeceğimiz en temel husustur tevbe ve istiğfar. Yapmış olduğumuz hatalarımızı gözden geçirmenin en güzel … Şair ne güzel söylemiş “Envar ile kâinat doldu, İşte bu gece sabah oldu.” Bu gecenin sabahında Hz. İbrahim AS ile oğlu Hz. İsmail AS’ın duaları ve Hz İsa AS müjdesi gerçekleşmiş oluyordu. Kur'an-ı Kerim’de … gıybet ile ilgili vaaz örnekleri Cevap gıybet ile ilgili vaaz örnekleri Desert Rose Zan,tecessüs ve Gıybet Yüce Dinimiz insanlar için en güzel ahlaki ilkeleri getirmiştir.. Bununla beraber insan hayatı … Tıkla, en ucuz vaaz kitapları seçenekleri ayağına gelsin. Kürsüden Öğütler 52 Konuda Vaaz Örnekleri-Kolektif Güzel Vaazlar ve Sohbetler Cilt 5. Video ve sesleri İNDİR linkine sağ tıklayıp Hedefi Bağlantıyı Farklı Kaydet diyerek indirebilirsiniz. “MÜ'MİN, ARZ-I ENDAM DEĞİL ARZ-I HÂL HÂLİNDE OLACAK.” En Komik Fıkralar 2022 - Okurken Güldüren Uzun ve Kısa - Sabah Vaaz Kategorileri - islam ve Hayat,Güncel Vaaz ve Hutbeler Kategori Sosyal İçerikli. Vaaz Adedi 108, Engellilik Karşılığı Cennet Olan Ağır Sınav Güzel Ahlâk İslâm"ın Özü Peygamberimizden Vefa Örnekleri PEYGAMBERİMİZDEN VEFA ÖRNEKLERİ. Hz. Peygamber üzerinde emeği olan hiç kimseyi unutmamış, hayatı boyunca onlara hep vefa göstermiştir. Her konuda bize örnek olan Hz. Peygamber vefa konusunda da en güzel … gıybet ile ilgili vaaz örnekleri Cevap gıybet ile ilgili vaaz örnekleri Desert Rose Zan,tecessüs ve Gıybet Yüce Dinimiz insanlar için en güzel ahlaki ilkeleri getirmiştir.. Bununla beraber insan hayatı …Peygamberimizden Vefa Örnekleri - İslam ve İhsan Bu hadiste Peygamberimiz iman, amel ve ahlakı birbiri ile irtibatlandırmıştır. Mümin ve müslüman olmak ibadet etmeyi, güzel ahlak sahibi olmayı, kötülükleri terk etmeyi gerektirmektedir. Yoksa iman kuru bir … May 8, 2021 Vaaz ve Sohbet Konuları En Güzel Örnek. mumsema. EN GÜZEL ÖRNEK. Peygamberlerin en önde gelen görevleri, Allah'ın emir ve yasaklarını, Size Gerçeği Söylüyorum Aklınızı Başınıza Alın / Hz İsa Vaazı. İsa Peygamber diyor ki; “Ey kötü bilginler, namaz kılarsınız, oruç tutarsınız, sadaka verirsiniz, fakat yapmakla emrolunduğunuz şeyi yapmazsınız. Gene de bilmediklerinizi öğrenmeye çalışırsınız. Hükmünüz ne kadar da kötüdür. Sitemizin binlerle ifade edilen sayfalarına her gün yeni vaaz notları, makaleler, eğitim sunumları ve köşe yazıları ekleyerek siz değerli okurlarımızın hizmetine sumaktayız. Siz de çalışmalarınızı sitemize göndermek … -“Ey iman edenler, Allah’ın size helal ettiği o en temiz ve güzel şeyleri nefsinize haram kılmayın. Haddi aşmayın. Çünkü Allah haddi aşanları sevmez. Allah’ın size rızk olarak verdiği şeylerden helal ve … Süm’a ise; kıraat, vaaz, zikir gibi işitilenler içindir. Yapılan bir amel hakkında konuşmak da süm’aya duyurmaya girer. Bu ise sahili olmayan bir deniz gibidir, kurtulan azdır. İnsanı riyakârlığa sevk eden sebeplerin başında, … Hadisl… Ramazan Bayram Vaazı Ramazan Bayramı Vaazı Bayram-ı şerîfiniz mübârek olsun!.. Rahmet, mağfiret ve cehennemden azad mevsi… Kadir Gecesi Vaazı Kadir Gecesi Vaazı “Kadr” Kelimesinin anlamı Arapça bir kelime olan “Kadr”… Ramazan Ayını Kur’an-ı Kerimle İhya Etmeliyiz Vaazı Özdebir sonuçları -“Ey iman edenler, Allah’ın size helal ettiği o en temiz ve güzel şeyleri nefsinize haram kılmayın. Haddi aşmayın. Çünkü Allah haddi aşanları sevmez. Allah’ın size rızk olarak verdiği şeylerden helal ve … Süm’a ise; kıraat, vaaz, zikir gibi işitilenler içindir. Yapılan bir amel hakkında konuşmak da süm’aya duyurmaya girer. Bu ise sahili olmayan bir deniz gibidir, kurtulan azdır. İnsanı riyakârlığa sevk eden sebeplerin başında, … Hadisl… Ramazan Bayram Vaazı Ramazan Bayramı Vaazı Bayram-ı şerîfiniz mübârek olsun!.. Rahmet, mağfiret ve cehennemden azad mevsi… Kadir Gecesi Vaazı Kadir Gecesi Vaazı “Kadr” Kelimesinin anlamı Arapça bir kelime olan “Kadr”… Ramazan Ayını Kur’an-ı Kerimle İhya Etmeliyiz Vaazı Anasayfa / DİNİMİZ İSLAM / Hutbe ve vaazlar / DİB Vaaz Örnekleri Pdf DİB Vaaz Örnekleri Pdf admin Kasım 19, 2015 Hutbe ve vaazlar, Pdf dosyalar Yorum Bırak 24,152 görüld 40 En güzel örnek; 41 … 52 Vaaz. Süzgeçler. Görüntüleme Sayısı 5 10 15 20 25 30 50 100 Tümü. Başlık. Yazar. Tıklamalar. Ahirete İman ve İnsan Hayatına Etkisi. ahmet unal tarafından yazıldı. Tıklamalar 66604. SINIF HİTABET DERSİ VAAZ DUALARI VE VAAZ ÖRNEĞİ. 3,405 views Oct 21, 2021 Vaaz örneği … more more. Show less. Cevap gıybet ile ilgili vaaz örnekleri. Yüce Dinimiz insanlar için en güzel ahlaki ilkeleri getirmiştir.. Bununla beraber insan hayatı için sıkıntı verecek her türlü çirkin ahlaki şeyler yasak kapsamına alınmıştır. Güzel ahlaki ilkelere uyulduğu müddetçe dünya ve ahiret huzuru elde edilebilmekte iken, kötü ahlaklı Hz Ali bir cenazeyi teşyi ediyordu. Cenaze kabre konulduğunda yakınları feryat edip yüksek sesle ağlamaya başladılar. Bunun üzerine Hz Ali Niçin Üstün Ahlak. وَإِنَّكَ لَعَلى خُلُقٍ عَظِيمٍ “Ve sen elbette yüce bir ahlâk üzeresin.” KALEM SURESİ – 4. AYET َ بُعِثْتُ لأُتَمِّمَ حُسْنَ الأَخْلاَقِ "Ben güzel ahlakı tamamlamak üzere gönderildim” [ Muvatta, Husnü’l-Hulk,1, H. No 8, II, 904.] Fiisports tvSıfır bir 3 sezon 1 bölüm tek parça 52 Vaaz Regaip Kandili Vaaz Örnekleri. Üç aylar ve regaib kandili vaazı na başlamadan önce Yüce Rabbimizin rahmetini Müslümanlara bol bol ihsan ettiği belli vakitler vardır. Kameri aylardan Recep, Şaban ve Ramazan, manevi … ©2016 Beşiktaş Müftülüğü Sinanpaşa Tel 0 212 259 59 08 Oruç İbadeti ve Fıkhi Yönü Sunum Vaazı Mehmet Ergün 1 dosya Oruç İbadeti Sunum Vaazı 1 dosya Temel Dini Bilgiler Ibadet Sunumu 1 dosya Üç Ayların Manevi İkliminde Yoğrulmak Sunum Vaaz Yeni 1 dosya Vaaz …

temizlik ile ilgili vaaz örnekleri